"Hasag” Historia obozu pracy przymusowej w Skarżysku Kamienne"
Słowo „HASAG kojarzy się w Skarżysku-Kamiennej z okresem II wojny światowej, kiedy Państwowa Fabryka Amunicji ( obecnie Mesko lub jak kto woli Bumar – Amunicja) było zarządzana przez niemiecki koncern Hugo Schneider Aktiengesellschaft Metalwarenfabrik . Niemcy chcieli wykorzystać maksymalnie potencjał nowoczesnej fabryki, aby produkować min. amunicję dla własnej armii. Utworzony obóz pracy przymusowej miał bardzo szczególny charakter, był to Betriebslager – zarządzany przez firmę HASAG. Dopiero w marcu 1944 SS przejęło zarządzanie obozem , wcześniej SS zajmowało się dostarczanie więźniów narodowości żydowskiej do pracy w Skarżysku.
Książka Krzysztofa Gibaszewskiego jest pierwszą tak obszerną publikacją opisującą historię obozu pracy w Skarżysku. Głównym walorem tej publikacji jest wykorzystanie zachowanych archiwaliów także tych zgromadzonych w zbiorach Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie oraz Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Książka opisuje funkcjonowanie obozu, warunki pracy a także życie kulturalne w obozie, choć użycie słów „ życie kulturalne” może budzić zdziwienie. Autor wykorzystał wiersze, piosenki opublikowane przez Felicję Karay.
Książka zyskała przychylną recenzję pracownika Katedry Judaistyki Uniwersytetu Jagielońskiego dr Andrzej K. Link-Lenczowski, który napisał :
Autor dość szczegółowo opisuje sytuację w obozie, przy czym interesują go głównie mechanizmy kształtowania się szerokiego wachlarza wzajemnych opinii, sięgających granicy stereotypu. Pan Gibaszewski stara się w sposób obiektywny i rzetelny opisać te – często bolesne dla Polaków – sprawy, nie stroniąc od przytaczanie różnych argumentów i przykładów. To samo odnosi się do rzeczowego i interesującego opisu działalności konspiracyjnej na terenie obozu i udziału w niej Żydów. Jest to fragment zawierający opis nietuzinkowych sytuacji, dalekich od stereotypów, jak np. dzieje przyjaźni żydowskiego więźnia z „typowym Polakiem z Poznania… w gruncie rzeczy antysemitą”. Zaletą książki pana mgr Krzysztofa Gibaszewskiego jest rzeczowe i spokojne przedstawienie spraw trudnych i budzących opór polskiego czytelnika (np. problem stosunku AK do Żydów, który rysuje się w świetle opisanych przez Autora wydarzeń w sposób niejednoznacznie pozytywny).
„ HASAG' na pewno nie jest lekturą łatwą, ale warto aby ta pozycja znalazła się na półce z książkami każdego mieszkańca Skarżyska. Należy pamiętać , że Skarżysko-Kamienna jest jednym z największych cmentarzysk Kielecczyzny z okresu II wojny światowej. Oprócz Boru, Brzasku, mamy tzw. „Patelnię”, gdzie spalono zwłoki pomordowanych. Lasy na terenach Mesko, kryją prochy blisko 30 tysięcy ofiar nazizmu rożnych narodowości.
Książka Krzysztofa Gibaszewskiego jest pierwszą tak obszerną publikacją opisującą historię obozu pracy w Skarżysku. Głównym walorem tej publikacji jest wykorzystanie zachowanych archiwaliów także tych zgromadzonych w zbiorach Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie oraz Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Książka opisuje funkcjonowanie obozu, warunki pracy a także życie kulturalne w obozie, choć użycie słów „ życie kulturalne” może budzić zdziwienie. Autor wykorzystał wiersze, piosenki opublikowane przez Felicję Karay.
Książka zyskała przychylną recenzję pracownika Katedry Judaistyki Uniwersytetu Jagielońskiego dr Andrzej K. Link-Lenczowski, który napisał :
Autor dość szczegółowo opisuje sytuację w obozie, przy czym interesują go głównie mechanizmy kształtowania się szerokiego wachlarza wzajemnych opinii, sięgających granicy stereotypu. Pan Gibaszewski stara się w sposób obiektywny i rzetelny opisać te – często bolesne dla Polaków – sprawy, nie stroniąc od przytaczanie różnych argumentów i przykładów. To samo odnosi się do rzeczowego i interesującego opisu działalności konspiracyjnej na terenie obozu i udziału w niej Żydów. Jest to fragment zawierający opis nietuzinkowych sytuacji, dalekich od stereotypów, jak np. dzieje przyjaźni żydowskiego więźnia z „typowym Polakiem z Poznania… w gruncie rzeczy antysemitą”. Zaletą książki pana mgr Krzysztofa Gibaszewskiego jest rzeczowe i spokojne przedstawienie spraw trudnych i budzących opór polskiego czytelnika (np. problem stosunku AK do Żydów, który rysuje się w świetle opisanych przez Autora wydarzeń w sposób niejednoznacznie pozytywny).
„ HASAG' na pewno nie jest lekturą łatwą, ale warto aby ta pozycja znalazła się na półce z książkami każdego mieszkańca Skarżyska. Należy pamiętać , że Skarżysko-Kamienna jest jednym z największych cmentarzysk Kielecczyzny z okresu II wojny światowej. Oprócz Boru, Brzasku, mamy tzw. „Patelnię”, gdzie spalono zwłoki pomordowanych. Lasy na terenach Mesko, kryją prochy blisko 30 tysięcy ofiar nazizmu rożnych narodowości.
nr 9
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz